लेखांक १५७ : बीजासन मातेचे सलकनपूर शक्तीपीठ , उत्तम स्वामींचा आश्रम आणि जन्मदिनी रेवास्नान
आंवरी घाट सोडला आणि डांबरी सडकेने सलग १० -११ किमी चालत सलकनपूर गाव गाठले .अखंड भारतवर्षात पसरलेल्या देवीच्या ५२ शक्तिपीठांपैकी हे एक महत्त्वाचे शक्तिपीठ मानले जाते .ज्यांना आपली कुलस्वामिनी माहिती नाही त्यांची कुलस्वामिनी सलकनपुर ची बिजासनी माता असते अशी मान्यता आहे . रक्तबीज नावाच्या राक्षसाचा वध केल्यावर देवांनी देवीचा विजय उत्सव साजरा करण्यासाठी तिला विंध्य पर्वतातील या शेवटच्या शिखरावर आसन दिले . म्हणून तिचे नाव विजयासनी माता किंवा बिजासनी माता किंवा विंध्यवासिनी माता असे पडले ! आठशे ते हजार फूट उंचीच्या डोंगरावर वसलेले हे रम्य ठिकाण अतिशय सुंदर आहे . इथे वर जाण्यासाठी १४०६ पायऱ्यांचा रस्ता आहे . उत्तम दर्जाचा गाडी रस्ता देखील बनवला आहे . आणि रज्जू मार्ग अर्थात रोपवे देखील आहे . मध्य प्रदेशातील सिहोर जिल्ह्यातील रेहटी तालुक्यामध्ये हे स्थान येथे . बाकी हा संपूर्ण डोंगर जंगलाने व्यापलेला आहे आणि इथे वन्यपशूंना अभय आहे . हे स्थान नर्मदा मातेच्या काठावर नाही याची कृपया नोंद घ्यावी . परंतु शक्तीपीठ असल्यामुळे बहुतांश परिक्रमावासी इथे दर्शनासाठी जातात . मला एका साधूने सांगितल्यामुळे मी बिजासनी मातेचे दर्शन घेण्याचा निर्णय घेतला . मी जेव्हा इथे पोहोचलो तेव्हा उडन खटोला चालू होता आणि त्याचे शंभर रुपये तिकीट होते .शेवटची फेरी माझ्यासमोर गेली . परंतु ते देखील एक प्रकारचे वाहनच आहे त्यामुळे मी उडन खटोला वापरायचा नाही असे ठरवले . इथे खाली मोठेच शहर वसलेले असून उडन खटोला जिथून चालू होतो तिथे देवस्थानचे कार्यालय आणि भरपूर मोठी निवास तसेच गाडीतळ व्यवस्था आहे . संस्थानच्या टाटा सुमो गाड्या वर खाली करून भाविकांची ने आण करतात ते ७० रुपये तिकीट लावतात . मी नंतर परिक्रमा झाल्यावर पुन्हा एकदा गाडीने घाटातून वर जाऊन आलेलो आहे . हा घाट अतिशय सुंदर आहे . रस्त्याचा दर्जा अप्रतिम आहे .मागील लेखामध्ये आपण पाहिले त्याप्रमाणे इथे वैशाख कृष्ण एकादशी ते अमावस्या अशी चालणारी पंचकोशी परिक्रमा सुरू झालेली होती त्यामुळे भाविकांची प्रचंड गर्दी इथे होती . बरेचसे परिक्रमावासी बिजासनी मातेचे दर्शन घेऊनच ही परिक्रमा चालू करायचे . इथे सुदैवाने सामान ठेवण्याची सोय होती . त्यामुळे मी झोळी खाली ठेवली . मैय्या ची थैली उचलली आणि पायऱ्या चढायला सुरुवात केली . थोड्या वेळाने मला असे वाटले की परिक्रमेमध्ये मी माझ्या झोळीला अंतर दिले नाही पाहिजे . आणि मी प्रचंड वजनाची म्हणजे सुमारे २५ किलो वजनाची ती झोळी उचलून पायऱ्यांपाशी आलो . दहा-पंधरा पायऱ्या चढलो आणि मला अचानक जोश आला ! मी अक्षरशः एका दमात एका संथ परंतु सातत्यपूर्ण गतीने १४०६ पायऱ्या चढून वर पोहोचलो ! हे अंतर मी केवळ पंधरा ते वीस मिनिटात कापले. हे आयुष्यात परत कधीच जमेल असे वाटत नाही . परंतु परिक्रमेच्या काळात नर्मदा माई तुम्हाला कुठली शक्ती देते हेच लक्षात येत नाही ! देते हे मात्र खरे !माझ्यासोबत ज्यांनी चढायला सुरुवात केली होती ते लोक बऱ्याच वेळाने वरती आल्यावर मला भेटले . त्यांनी तिथे माझा एक फोटो देखील काढला . इथे डोंगराच्या खाली हेलिपॅड बनवलेले आहे . शिवराज सिंह चौहान यांच्या मतदारसंघांमध्ये हे ठिकाण येत असल्यामुळे त्यांनी करोडो रुपये खर्च करून या भागाचा आणि क्षेत्राचा विकास केलेला आहे .त्यांनी केवळ सलकनपूरच्या मंदिराच्या नूतनीकरणासाठी सुमारे ४४ कोटी रुपये मंजूर केले होते.
मार्गाने चढताना वाटेमध्ये शेकडो दुकाने आहेत .दुकानदार चढणाऱ्या लोकांना आवाज देतात . काहीतरी खरेदी करा म्हणून गळ घालतात . मला बऱ्याच दुकानदारांनी नर्मदे हर असा आवाज दिला . खरं म्हणजे तीच माझी वर चढण्याची ऊर्जा होती ! नाहीतर दिवसभर उन्हातानातून चालल्यावर एवढी शक्ती येणे अशक्यच आहे ! परंतु आपल्याला आपल्या क्षमतांची नव्याने ओळख करून देणे हाच नर्मदा मातेचा हेतू असल्यावर दुसरे काय होणार ! बरेचदा आपल्याला आपल्या क्षमतांची कल्पनाच नसते . आपण नेहमी क्षमतेपेक्षा अलीकडेच स्वतःला गणत असतो . परंतु आपली खरी क्षमता तुम्हाला नर्मदा परिक्रमेमध्ये कळते . वरती गेलो आणि भव्य मंदिर पाहून डोळे दिपले ! बिजासनी मातेची मूर्ती मधोमध आहे आणि खूप मोठा गाभारा आहे . समोर फार मोठे सभागृह आहे . तिथे कितीही लोक आरामात बसू शकतात . मी रांगेत थांबून मूर्तीचे दर्शन घेतले .पुजाऱ्यांना काय वाटले काय माहिती . त्यांनी देवीच्या अंगावरील एक मोठे लाल तलम वस्त्र काढले आणि माझ्या गळ्यात घातले . तसेच प्रसाद म्हणून काही फळे मला दिली . देवीच्या विग्रहामध्ये जबरदस्त ऊर्जा होती जी क्षणाक्षणाला जाणवत होती . वस्त्रामुळे ती ऊर्जा माझ्यासोबतच आली ! दर्शनामुळे मन सुखावले !
शक्ती पिठाचा परिसर फिरून पाहिला . इथे भरपूर विकास कामे केली होती व करण्याचे काम सुरू होते . वर निवासाची व्यवस्था अजिबात नाही . वनक्षेत्र असल्यामुळे सर्वांना खाली उतरावे लागते . खाली मात्र मोठी धर्मशाळा आहे . दर्शन घेऊन मी परत उतरू लागलो तेव्हा माझ्यासोबत चढायला सुरुवात केलेले लोक वर येताना दिसले . त्यांच्याशी थोडे बोललो . त्यांनी राजगिरा लाडू घेऊन दिले .उपासाचे काम झाले ! फळे आणि राजगिरा लाडू ! आणि माझ्यासोबत फोटो काढले . मी मित्राचा क्रमांक त्यांना देऊन फोटो पाठवायला सांगितले .
सलकनपूरच्या शिखरावर पोहोचल्यावर काढलेला हाच तो फोटो . डावीकडे दिसताहेत ते राजगिरा लाडू नंतर मला मिळाले .
आता थोडेसे सलकनपूरच्या परिसराचे दर्शन करूयात . अर्थातच त्यासाठी गुगलवर मिळणाऱ्या छायाचित्रांचा आधार घ्यावा लागणार आहे .
मंदिराचे सभागृह अतिशय मोठे असल्यामुळे इथे बराच वेळ बसलो होतो .अगदी देवीच्या समोर सरळ रेषेत बसलो आणि तिच्याकडून येणाऱ्या स्पंदनां मध्ये न्हाऊन निघण्याचा आनंद घेत राहिलो !
जिन्याने उतरत जेव्हा मी खालच्या धर्म शाळेमध्ये आलो तेव्हा तिथे दृश्य पाहून मला मौज वाटली ! अक्षरशः शेकडो भाविक पंचकोशी परिक्रमा करण्यासाठी आले होते व त्यांनी येताना सोबत बकऱ्या कोंबडे वगैरे देखील सर्व सामान आणलेले होते !सर्वत्र लेकी बाळी मुले बाळे आणि बकऱ्या कोंबड्या यांचा गोंधळ चालला होता ! साधकासाठी असे वातावरण हिताचे नसते . त्यामुळे शांतपणे एका झाडाखाली पडून झोप लागते का हे मी पाहिले आणि झोप लागत नाही असे लक्षात आल्यावर तिथून काढता पाय घेतला . इथून जवळच उत्तम स्वामींचा आश्रम आहे असे माझ्या कानावर आलेले होते . आश्रम इथून फक्त एक किलोमीटर अंतरावरती होता . तिथे जाण्यासाठी निघालो . तत्पूर्वी मी येथे सुंदर स्नान केलेले होते . त्यानंतर वाळ टाकलेला गमछा गडबडीमध्ये मध्ये तिथेच विसरलो .
अशा बऱ्याच गोष्टी परिक्रमे मध्ये विसरल्या जातात . लंगोटी , गमछे ,कमण्डलू ,अगदी दंड सुद्धा एकदा विसरलो होतो ! चितळे मैय्यांच्या लछोरा या गावामध्ये !त्यामुळे परत न फिरता आश्रमात पोहोचलो . उत्तम स्वामींचा आश्रम हा नावाप्रमाणे अतिशय उत्तम होता ! इथे एक शेतकी महाविद्यालय त्यांनी चालू केले होते आणि या महाविद्यालयाचे सेक्रेटरी देशमुख म्हणून यावलचे गृहस्थ होते .अतिशय सज्जन मनुष्य . मी आत मध्ये गेल्यावर त्यांना सर्वप्रथम आश्चर्य वाटले . कारण या आश्रमामध्ये परिक्रमा वासी कधीच येत नाहीत . परंतु माझ्या परिक्रमेमध्ये उत्तम स्वामी काही अंतर ठेवून पुढे चालत होते त्यामुळे हे कोण साधू आहेत हे बघायची उत्कंठा मला लागलेली होती ! ज्या ज्या गावांमध्ये मी जायचो तिथे तिथे उत्तम स्वामींचे फोटो लावून स्वागत वंदन अभिनंदन असे फलक लागलेले असायचे ! मी स्वामीजींना भेटायची इच्छा मनामध्ये बाळगून इथे आलो आहे हे कळल्यावर देशमुख सरांनी मला खूप सन्मानाने वागवले . सर्वप्रथम त्यांनी मला भोजनाची विनंती केली . परंतु माझा उपवास आहे कळल्यावर त्यांनी मला दूध दिले ज्याच्यामध्ये कालवून मी राजगिऱ्याचे लाडू खाल्ले . इथे एक वेळ सर सेवक होता . महाराजांना झोपायची जागा दाखवा असे सांगितल्यावर तो मला वरती घेऊन गेला आणि उत्तम स्वामी महाराजांची जी खोली आहे त्याच्या बाहेर आसन लावायला सांगितले . मी देखील आनंदाने तिथे वरांड्यामध्ये उघड्यावरच आसन लावले . समोरच्या बाजूलाच महामंडलेश्वर कनकेश्वरी माताजींची देखील खोली होती . त्या कधी इथे आल्या तर राहायच्या असे कळाले . बहुतेक देशमुख सरांनी सीसीटीव्ही मध्ये हा प्रकार पाहिला आणि ते स्वतः वरती आले आणि सेवकाला झापले . त्यांनी माझी क्षमा मागितली आणि मला व्हीआयपी सूट दिला . मी त्यांना सांगितले की मी परिक्रमे मध्ये आहे त्यामुळे मला व्हीआयपी सूट नको परंतु सर काही ऐकेनात . मग त्या व्हीआयपी सूटमध्ये मी जमिनीवर झोपलो ! नेमके उत्तम स्वामी प्रवासामध्ये होते त्यामुळे त्यांचे दर्शन होऊ शकले नाही . इथे कृषी महाविद्यालय आणि वसतिगृह वगैरे सर्व आहे तसेच शेजारी एक मोठा तलाव आहे जिथे वन्य प्राणी रात्री पाणी प्यायला येतात असे मला सरांनी सांगितले .
इथे एकमेकांना समांतर दोन रस्ते आहेत . दोन्ही रस्ते मोठे आणि चांगले आहेत . मी सकाळी ठीक सात वाजता निघालो आणि जंगला जवळचा रस्ता पकडला आणि अतिशय वेगाने गती घेतली .इथून बुधनी हे मोठे गाव ३० किलोमीटर अंतरावर होते . थोडे अंतर गेल्यावर काही ढाबे आहेत तिथे एका सदभक्ताने मला चहा पाजला . पायांना गती दिली परंतु मध्ये मध्ये सारखाच चहा पाजला जाऊ लागला . त्याची दोन कारणे होती . एकतर या भागातून परिक्रमावासी फारसे जात नसावेत . आणि दुसरे कारण म्हणजे इथे दर एक किलोमीटरवर वेगळे गाव लागत होते . नर्मदा मातेच्या काठावर सरासरी दोन किलोमीटरवर गाव बदलते असे आपण पाहिले आहे परंतु इथे दर किलोमीटर ला गाव बदलत होते ! पहिल्यांदाच असा अनुभव आला ! वाटेमध्ये सारू मारू बौद्ध लेणी जवळ असल्याची पाटी दिसली . इथे नटनी की कछार म्हणून एक जागा आहे . जिथे टपकेश्वर महादेवाचे प्रसिद्ध मंदिर आहे असे कळाले . परंतु ते पाच किलोमीटर आत असल्यामुळे गेलो नाही .इथे पुन्हा एका दुकानदाराने चहा पाजला .
जलसंवाद !!🥲🥲
उत्तर द्याहटवानर्मदे हर बाबाजी 🙏
नर्मदे हर.खूप सुंदर.🙏🙏🙏
उत्तर द्याहटवानर्मदे हर 🙏
उत्तर द्याहटवानर्मदे हर 🙏
उत्तर द्याहटवा