नर्मदा परिक्रमा

आजची चाल मोठी आव्हानात्मक होती .गीता स्वाध्याय मंदिरातून निघेपर्यंत अर्धा दिवस उलटून गेला होता. आणि पुढे जंगलची वाट सुरू होणार असल्यामुळे पायांना प्रचंड गती देणे अतिशय आवश्यक होते . कारण अंधार पडायच्या आत मला रामदास बाबांची ज्ञानेश्वरी कुटी गाठायची होती . परंतु अमरकंटक मधून वाहणारी नर्मदा माता इतकी सुंदर आहे की तिचे रूप पाहताच बसावे असे वाटते ! नर्मदा कुंडातून बाहेर पडल्या पडल्या नर्मदा माता पुन्हा थोडीशी लहान होते आणि थोड्याच अंतरावर घातलेल्या एका मोठ्या बंधाऱ्यामुळे एक विशाल स्वरूप धारण करते . असे छोटे मोठे अनेक बांध अमरकंटक च्या हद्दीमध्ये आहेत . इथे चांगले पक्के घाट बांधलेले असून त्या घाटावरती भाविकांची आणि स्थानिक लोकांची बऱ्यापैकी वर्दळ असते . उगमाचेच स्थान असल्यामुळे पाणी इतके स्वच्छ सुंदर आणि नितळ आहे की विचारू नका ! ज्याप्रमाणे एक दोन वर्षांची बाळे ही अतिशय तेजस्वी सुंदर आणि गोड दिसतात तशी ही नुकतीच जन्माला आलेली नर्मदा राणी दिसत होती ! तिचे ते रूप डावलून पुढे जाणारा कमनशिबीच म्हटला पाहिजे ! त्यामुळे मी अगदी किनारा पकडून काठाकाठाने चालू लागलो . या भागात नर्मदा टप्प्याटप्प्याने

कपिलधारा हे स्थान अतिशय मनोहर आहे .   उंच मेकल पहाडावरून नर्मदा मैया येथे अचानक खोल दरीमध्ये झेप घेते .  कपिलधारा जलप्रपात   केवळ चार ते पाच फूट रुंदीचे नर्मदा मातेचे पात्र मेकल पर्वतावरून झेपावते . अलीकडच्या काळामध्ये कडक उन्हाळ्यामध्ये या पाण्याची पातळी फारच कमी होते . आणि पावसाळ्यात मात्र हे पाणी भरभरून वाहते . चातुर्मासात वाहणारी कपिलधारा कपिलधारेच्या थोडेसे अलीकडे दूध धारा म्हणून एक छोटासा प्रपात आहे . या स्थानाविषयी अनेक आख्यायिका आहेत . इथून पूर्वी दुधाची धार निघायची असे काही साधू सांगतात . तर भूगर्भ शास्त्रीय नियमानुसार चुनखडक अधिक असेल तर पांढऱ्या रंगाचे फेसाळ पाणी निघू शकते . पुढे अनेक ठिकाणी मला अशा दूध धारा दिसल्या . दूधधारेच्या जवळ काही ध्यान गुफा देखील आहेत . ध्यान गुफा दूध धारा दूध धारा दुर्वास ऋषींची ध्यान गुफा इथे परिक्रमा खंडित होऊ नये म्हणून परिक्रमा मार्गाचे फलक जागोजागी लावलेले आहेत . कपिलधारेकडे जाणारा वन मार्ग खालून कपिलधारा अशी दिसते

नर्मदेतील सर्व प्लास्टिकचा कचरा गोळा करून झाल्यावर मी त्या निर्मळ , नितळ पाण्यामध्ये आकंठ स्नान केले ,उपासना केली आणि प्रचंड थंडीचा अनुभव घेत बसून राहिलो . आज मी संक्रांतीच्या उत्तर पर्वावर साक्षात अमरकंटकच्या प्रवेशद्वारातून आत शिरत नर्मदा मातेमध्ये पुन्हा एकदा मंगल स्नान केले होते याचा आनंद वाटत होता ! दिवसभरात अजून काही परिक्रमा वासी त्या कुटीमध्ये मुक्कामासाठी आले . अमरावतीचा एक परिक्रमावासी होता . हा चित्रकार होता. जी डी आर्टस झालेला होता . आळंदी मधील दोन वारकरी विद्यार्थी होते .नाशिक मधला चिडका बाबा देखील पोहोचला होता . अचानक भर दुपारी हुतात्मा भगतसिंगांसारखा दिसणारा एक सहा फुटी उंचापुरा धिप्पाड साधू प्रकट झाला . त्याने कमरेला छोटीशी काळी लुंगी गुंडाळली होती . अंगावरती काळे पांढरे चट्टे पट्टे असलेले ब्लॅंकेट होते . डोक्याला पटका होता . भस्म विलेपित शरीर डोक्यावर जटा आणि नजरेत भरेल इतपत पिळदार देहयष्टी !हा चित्र विचित्र हातवारे करून स्वतःशीच असंबद्ध बडबड करत असे .तसेच अखंड गांजा पीत होता .  त्या साधूची प्रकृती साधारण अशी होती (संग्रहित चित्र )  मी भजनात बंगाली खोळ वाजव